نخل شیلی
Jubaea chilensis که در منابع اسپانیایی با نام palmera chilena شناخته میشود، یکی از باشکوهترین و کندرشدترین نخلهای جهان است و بومی درهها و دامنههای مرکزی شیلی به شمار میآید. این نخل با تنهای ضخیم، استوانهای و بسیار مقاوم، میتواند صدها سال عمر کند و به ارتفاع قابلتوجهی برسد. برگهای آن طویل، قوسیشکل و پرپشت هستند و تاجی متراکم و چشمگیر ایجاد میکنند. در کشور شیلی، این نخل از نظر تاریخی و فرهنگی جایگاه خاصی دارد و شیره آن بهطور سنتی برای تهیه یک نوشیدنی شیرین محلی استفاده میشده است.
سازگاری و کاربرد در طراحی منظر
Jubaea chilensis برخلاف بسیاری از نخلهای گرمسیری، تحمل بالایی در برابر سرما دارد و در مناطقی با زمستانهای معتدل تا سرد نیز قابلکشت است. این گونه در برابر خشکی مقاوم است و در خاکهای عمیق با زهکشی مناسب بهترین عملکرد را نشان میدهد. سرعت رشد آن کند اما پایدار است و همین ویژگی، در کنار ظاهر تنومند و منحصربهفرد، آن را به یکی از انتخابهای ممتاز برای محوطهسازی باغهای بزرگ، پارکها، محورهای ورودی و فضاهای شاخص شهری تبدیل کرده است. حضور این نخل حس استواری، اصالت و زیبایی کلاسیک را به محیط منتقل میکند.
| ردیف | مشخصات فنی | توضیحات کامل |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Jubaea chilensis |
| 2 | خانواده | Arecaceae |
| 3 | نام فارسی رایج | نخل شیلی، نخل جوبایا |
| 4 | نام انگلیسی رایج | Chilean Wine Palm |
| 5 | خاستگاه | شیلی (مناطق مرکزی و خشک) |
| 6 | نوع گیاه | نخل همیشهسبز، تکتنه، بزرگ و بسیار مقاوم |
| 7 | ارتفاع نهایی | 15 تا 25 متر (گاهی تا 30 متر) |
| 8 | گسترش تاج | 5 تا 8 متر |
| 9 | سرعت رشد | بسیار کند |
| 10 | فرم تاج | تاج کروی تا نیمکروی با برگهای پر مانند و متراکم |
| 11 | رنگ و شکل برگ | برگهای پری شکل، سفت، به طول 3 تا 4 متر، سبز مایل به آبی–نقرهای |
| 12 | بافت تنه | تنه قطور، خاکستری روشن، با قطر 1 تا 2 متر؛ از قطورترین تنههای نخلها |
| 13 | گل | گلآذینهای بزرگ زرد–کرم، منشعب و خوشهای |
| 14 | زمان گلدهی | بهار |
| 15 | میوه | میوههای گرد زرد–نارنجی، قطر 3–2 سانتیمتر، خوراکی |
| 16 | دوره خزان | همیشهسبز |
| 17 | شرایط نوری | آفتاب کامل |
| 18 | نیاز آبی | کم تا متوسط؛ مقاومت بالا به خشکی |
| 19 | نوع خاک مناسب | خاکهای عمیق، سنگین تا لومی–شنی با زهکشی خوب |
| 20 | pH مناسب | 6 تا 7.8 |
| 21 | مقاومت به شوری | متوسط |
| 22 | مقاومت دمایی | از °12– تا °42+؛ از مقاومترین نخلهای جهان نسبت به سرما |
| 23 | نیاز به زهکشی | بالا |
| 24 | فاصله کاشت | حداقل 6 تا 8 متر |
| 25 | عمق کاشت | طوقه همسطح خاک |
| 26 | نحوه تکثیر | بذر (جوانهزنی بسیار کند، 6 ماه تا 1.5 سال) |
| 27 | دوره استقرار | 4 تا 6 سال |
| 28 | سیستم ریشه | ریشههای عمیق و قوی، مناسب برای شیبها و خاکهای نیمهخشک |
| 29 | هرس | حذف برگهای خشک؛ هرس زیاد توصیه نمیشود |
| 30 | آفات و بیماریها | پوسیدگی ریشه در خاکهای غرقابی، گاهی شپشک |
| 31 | ارزش زینتی | یکی از باشکوهترین نخلها؛ تنه بسیار ضخیم و برگهای آبی–نقرهای جلوه منحصر بهفرد ایجاد میکند |
| 32 | کاربرد در طراحی | باغهای مدیترانهای، ویلاهای بزرگ، فضاهای عمومی، محورهای اصلی، نماد بصری در محوطهسازی |
| 33 | مزایا | مقاومت فوقالعاده به سرما، خشکی و باد؛ طول عمر بسیار زیاد (تا 1000 سال) |
| 34 | محدودیتها | رشد بسیار کند، قیمت بالا، نیاز به فضای زیاد |
| 35 | توصیههای نگهداری | آبیاری منظم در سالهای ابتدایی؛ بعد از استقرار نیاز آبی کم؛ کوددهی ملایم سالانه |
| 36 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | تهران، کرج، اصفهان، شیراز، کرمان، یزد، مشهد؛ مناسب برای مناطق مدیترانهای تا نیمهخشک |
| 37 | یادداشت طراحی | ترکیب آن با زیتون، کاج مطبق و آگاو جلوهای مجسمهوار و مدیترانهای خلق میکند؛ بهعنوان نقطه کانونی محوطه ایدهآل است. |
