نخل ساکو
Metroxylon amicarum که در منابع اسپانیایی با نام palmera de las Carolinas شناخته میشود، گونهای چشمگیر و نادر از نخلهای جزایر میکرونزی است. این نخل به دلیل برگهای بسیار بزرگ و براق، ساختار باشکوه و توانایی رشد در محیطهای مرطوب گرمسیری مورد توجه پژوهشگران و مجموعهداران قرار دارد. برخلاف بسیاری از نخلهای همخانواده خود، این گونه «تنهای بدون خار» دارد و رشد آن معمولاً خوشهای و چندساقه است؛ ویژگیای که آن را برای ایجاد مناظر انبوه و جنگلی بسیار جذاب میکند.
سازگاری و کاربرد در طراحی منظر
این نخل در مناطق استوایی و نیمهگرمسیری بهترین عملکرد را دارد و نیازمند خاکی مرطوب، غنی و زهکشی مناسب است. Metroxylon amicarum در برابر بادهای گرم و رطوبت بالا مقاوم است و بهعنوان یک گونه تزئینی ارزشمند در باغهای گرمسیری، پارکها و پروژههای مناظر طبیعی کاربرد دارد. ظاهر منحصربهفرد و برگهای بزرگ بادبزنی آن جلوهای استوایی و پرانرژی ایجاد میکند و در محوطهسازی بهعنوان نقطهای کانونی یا برای ایجاد سایه و حجم سبز مورد استفاده قرار میگیرد.
| ردیف | مشخصات فنی | توضیحات کامل |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Metroxylon amicarum |
| 2 | خانواده | Arecaceae |
| 3 | نام فارسی رایج | نخل میتروزیلون، نخل ساکو بدون خار |
| 4 | نام انگلیسی رایج | Amicarum Palm, Sago Palm (True Sago) |
| 5 | خاستگاه | جزایر کارولین (Micronesia)، مناطق گرمسیری اقیانوس آرام |
| 6 | نوع گیاه | نخل همیشهسبز، تنهدار، نسبتا بزرگ |
| 7 | ارتفاع نهایی | 10 تا 18 متر |
| 8 | گسترش تاج | 4 تا 6 متر |
| 9 | سرعت رشد | متوسط |
| 10 | فرم تاج | نیمگرد و منظم با برگهای بزرگ و کمانی |
| 11 | رنگ و شکل برگ | برگها پر مانند (پینهتی)، سبز براق، بلند تا 5–6 متر |
| 12 | بافت تنه | قهوهای تا خاکستری، صاف تا کمی حلقهدار، بدون خار (برخلاف دیگر Metroxylon) |
| 13 | گل | گلآذین بزرگ منشعب، کرمرنگ |
| 14 | زمان گلدهی | اغلب پس از بلوغ کامل؛ گونه چندساقه است و برخلاف برخی گونههای مشابه مرگگلزا نیست |
| 15 | میوه | میوههای کروی تا بیضی، قهوهای مایل به نارنجی |
| 16 | دوره خزان | همیشهسبز |
| 17 | شرایط نوری | آفتاب کامل تا نیمسایه |
| 18 | نیاز آبی | زیاد؛ رطوبتدوست و مناسب مناطق پُر بارش |
| 19 | نوع خاک مناسب | خاک عمیق، مرطوب، حاصلخیز، لومی–رسی با زهکشی خوب |
| 20 | pH مناسب | 5.5 تا 7 |
| 21 | مقاومت به شوری | کم تا متوسط |
| 22 | مقاومت دمایی | حساس به سرما؛ تحمل تا حدود 5+ درجه؛ مناسب برای مناطق گرمسیری |
| 23 | نیاز به زهکشی | بالا؛ ایستابی طولانی باعث پوسیدگی ریشه میشود |
| 24 | فاصله کاشت | 4–6 متر |
| 25 | عمق کاشت | طوقه همسطح خاک |
| 26 | نحوه تکثیر | بذر (جوانهزنی نسبتاً کند ولی قابلاعتماد) |
| 27 | دوره استقرار | 2 تا 4 سال |
| 28 | سیستم ریشه | ریشههای فیبری قوی و گسترده؛ نیازمند خاک مرطوب |
| 29 | هرس | فقط حذف برگهای خشک و آسیبدیده |
| 30 | آفات و بیماریها | احتمال درگیری با قارچهای ریشه در خاکهای غرقابی؛ در برابر آفات مقاومت نسبی دارد |
| 31 | ارزش زینتی | برگهای عظیم و براق؛ تنه زیبا و بدون خار؛ ظاهری گرمسیری و تنومند |
| 32 | کاربرد در طراحی | پروژههای ساحلی، باغهای استوایی، پارکهای بزرگ، محورهای ورودی مناطق گرم |
| 33 | مزایا | برگهای بزرگ و چشمگیر، مقاومت خوب به باد، گونهای کمیاب و ارزشمند |
| 34 | محدودیتها | نیاز آبی بالا، عدم تحمل سرما، مناسب نبودن برای اقلیمهای خشک و سرد |
| 35 | توصیههای نگهداری | آبیاری منظم، مالچپاشی، محافظت از بادهای سرد، کوددهی آلی در فصل رشد |
| 36 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | فقط جنوب ایران: هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، نواحی بسیار گرم و مرطوب |
| 37 | یادداشت طراحی | بهترین جلوه را در ترکیب با گونههایی مثل Cocos nucifera، Roystonea regia و Pritchardia ایجاد میکند؛ مناسب جهت ایجاد حس «جنگل بارانی ساحلی». |
