نخل آسای

Euterpe oleracea که در منابع اسپانیایی با نام palmera de açaí شناخته می‌شود، اریک، بلند و ظریف است که به‌طور طبیعی در جنگل‌های بارانی و مناطق سیلابی آمازون رشد می‌کند. این نخل معمولاً چندساقه‌ای است و هر ساقه می‌تواند به بیش از ۲۰ متر ارتفاع برسد. برگ‌های آن طویل و پرپشت بوده و به‌صورت تاجی زیبا در بالای تنه قرار می‌گیرند. میوه‌های بنفش‌رنگ این نخل شهرت جهانی دارند و به‌دلیل غنی بودن از آنتی‌اکسیدان، ویتامین‌ها و مواد مغذی، در صنایع غذایی، نوشیدنی‌ها و محصولات سلامت اهمیت ویژه‌ای یافته‌اند. در زیستگاه طبیعی، این نخل نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و تأمین غذا برای حیات‌وحش دارد.

سازگاری و کاربرد در طراحی منظر
این نخل در اقلیم‌های گرم و مرطوب بهترین رشد را دارد و نیازمند خاک‌های آبرفتی، حاصلخیز و همیشه مرطوب است. Euterpe oleracea در محوطه‌سازی باغ‌های گرمسیری، مجموعه‌های گیاهی تخصصی و فضاهای طبیعی‌گرا کاربرد فراوان دارد و به‌ویژه در محیط‌هایی که امکان دسترسی به آب یا رطوبت بالا وجود دارد، عملکردی ایده‌آل از خود نشان می‌دهد. فرم باریک، رشد چندساقه و حرکت زیبای برگ‌ها در باد، این گونه را به یک عنصر تزئینی چشمگیر تبدیل می‌کند. علاوه بر این، امکان برداشت میوه‌های ارزشمند و اقتصادی این نخل، جذابیت آن را برای کشت حرفه‌ای و نیمه‌تجاری افزایش داده است.

ردیف عنوان مشخصه توضیحات
1 نام علمی Euterpe oleracea
2 نام فارسی نخل آسای، نخل اَسای
3 نام انگلیسی Açaí Palm
4 خانواده Arecaceae
5 خاستگاه آمازون؛ برزیل، سورینام، گویان، کلمبیا
6 اقلیم طبیعی رشد بارانی گرمسیری، بسیار مرطوب
7 ارتفاع نهایی گیاه 15 تا 25 متر
8 قطر تنه 15–25 سانتی‌متر (معمولاً چندتنه‌ای)
9 ویژگی تنه باریک، چندتایی، صاف، حلقه‌دار، معمولاً 3 تا 8 تنه کنار هم
10 فرم تاج برگ تاج باریک با برگ‌های خمیده و قوسی
11 تعداد برگ در تاج 8–14 برگ بالغ
12 طول برگ 2 تا 3 متر
13 نوع برگ پرمانند (Pinnate)، سبز براق، بسیار ظریف
14 سرعت رشد سریع در اقلیم گرم و مرطوب
15 نوع ریشه الیافی با تحمل بالا به غرقابی
16 نیاز نوری آفتاب کامل؛ نیم‌سایه را نیز تحمل می‌کند
17 مقاومت به سرما بسیار پایین؛ آسیب در دمای کمتر از 10°C، مرگ در 5°C و کمتر
18 نیاز آبی زیاد؛ نیازمند خاک دائماً مرطوب
19 تحمل خشکی بسیار کم
20 نیاز به رطوبت هوا بسیار بالا (بیش از 70٪)
21 نوع خاک مناسب لومی، غنی از مواد آلی، مرطوب با زهکشی مناسب
22 pH مناسب خاک 5.0 تا 6.5 (اسیدی ملایم)
23 نیاز به کوددهی کود کامل + پتاس بالا (فصل رشد 3 بار)
24 روش تکثیر بذر (جوانه‌زنی 4–8 هفته در گرمای 25–30°C)
25 مقاومت به باد متوسط؛ نسیم ملایم را تحمل می‌کند
26 مقاومت به شوری بسیار کم
27 مقاومت به آفات شپشک، کرم ریشه، لارو پروانه
28 مقاومت به بیماری نسبتا حساس به قارچ‌های ریشه در خشکی و کمبود رطوبت
29 کاربرد در محوطه‌سازی باغ‌های گرمسیری لوکس، حاشیه مسیرها، کاشت گروهی چندتنه
30 کاربرد در کشاورزی تولید میوه آسای (پرارزش غذایی)
31 کاربرد در فضای داخلی فقط در گلخانه گرمسیری یا اتاق کاشت با رطوبت بالا
32 فاصله کاشت 2.5 تا 4 متر
33 نیاز به هرس حذف برگ‌های پیر و گل‌آذین‌های خشک
34 طول عمر بالا؛ بیش از 40 سال
35 ویژگی‌های شاخص چندتنه بودن، ظاهر بسیار گرمسیری، میوه‌های بنفش آنتی‌اکسیدانی
36 نکات طراحی بهترین جلوه در کنار آب، آبنما، استخر و فضاهای مرطوب
37 کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران فقط جنوب بسیار گرم و مرطوب: چابهار، سواحل مکران، بخش‌هایی از قشم و هرمز.
در کیش و بوشهر فقط با مراقبت شدید. در سایر مناطق فقط گلخانه گرمسیری قابل نگهداری است.
نخل آسای