نخل آسای
Euterpe oleracea که در منابع اسپانیایی با نام palmera de açaí شناخته میشود، اریک، بلند و ظریف است که بهطور طبیعی در جنگلهای بارانی و مناطق سیلابی آمازون رشد میکند. این نخل معمولاً چندساقهای است و هر ساقه میتواند به بیش از ۲۰ متر ارتفاع برسد. برگهای آن طویل و پرپشت بوده و بهصورت تاجی زیبا در بالای تنه قرار میگیرند. میوههای بنفشرنگ این نخل شهرت جهانی دارند و بهدلیل غنی بودن از آنتیاکسیدان، ویتامینها و مواد مغذی، در صنایع غذایی، نوشیدنیها و محصولات سلامت اهمیت ویژهای یافتهاند. در زیستگاه طبیعی، این نخل نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و تأمین غذا برای حیاتوحش دارد.
سازگاری و کاربرد در طراحی منظر
این نخل در اقلیمهای گرم و مرطوب بهترین رشد را دارد و نیازمند خاکهای آبرفتی، حاصلخیز و همیشه مرطوب است. Euterpe oleracea در محوطهسازی باغهای گرمسیری، مجموعههای گیاهی تخصصی و فضاهای طبیعیگرا کاربرد فراوان دارد و بهویژه در محیطهایی که امکان دسترسی به آب یا رطوبت بالا وجود دارد، عملکردی ایدهآل از خود نشان میدهد. فرم باریک، رشد چندساقه و حرکت زیبای برگها در باد، این گونه را به یک عنصر تزئینی چشمگیر تبدیل میکند. علاوه بر این، امکان برداشت میوههای ارزشمند و اقتصادی این نخل، جذابیت آن را برای کشت حرفهای و نیمهتجاری افزایش داده است.
| ردیف | عنوان مشخصه | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Euterpe oleracea |
| 2 | نام فارسی | نخل آسای، نخل اَسای |
| 3 | نام انگلیسی | Açaí Palm |
| 4 | خانواده | Arecaceae |
| 5 | خاستگاه | آمازون؛ برزیل، سورینام، گویان، کلمبیا |
| 6 | اقلیم طبیعی رشد | بارانی گرمسیری، بسیار مرطوب |
| 7 | ارتفاع نهایی گیاه | 15 تا 25 متر |
| 8 | قطر تنه | 15–25 سانتیمتر (معمولاً چندتنهای) |
| 9 | ویژگی تنه | باریک، چندتایی، صاف، حلقهدار، معمولاً 3 تا 8 تنه کنار هم |
| 10 | فرم تاج برگ | تاج باریک با برگهای خمیده و قوسی |
| 11 | تعداد برگ در تاج | 8–14 برگ بالغ |
| 12 | طول برگ | 2 تا 3 متر |
| 13 | نوع برگ | پرمانند (Pinnate)، سبز براق، بسیار ظریف |
| 14 | سرعت رشد | سریع در اقلیم گرم و مرطوب |
| 15 | نوع ریشه | الیافی با تحمل بالا به غرقابی |
| 16 | نیاز نوری | آفتاب کامل؛ نیمسایه را نیز تحمل میکند |
| 17 | مقاومت به سرما | بسیار پایین؛ آسیب در دمای کمتر از 10°C، مرگ در 5°C و کمتر |
| 18 | نیاز آبی | زیاد؛ نیازمند خاک دائماً مرطوب |
| 19 | تحمل خشکی | بسیار کم |
| 20 | نیاز به رطوبت هوا | بسیار بالا (بیش از 70٪) |
| 21 | نوع خاک مناسب | لومی، غنی از مواد آلی، مرطوب با زهکشی مناسب |
| 22 | pH مناسب خاک | 5.0 تا 6.5 (اسیدی ملایم) |
| 23 | نیاز به کوددهی | کود کامل + پتاس بالا (فصل رشد 3 بار) |
| 24 | روش تکثیر | بذر (جوانهزنی 4–8 هفته در گرمای 25–30°C) |
| 25 | مقاومت به باد | متوسط؛ نسیم ملایم را تحمل میکند |
| 26 | مقاومت به شوری | بسیار کم |
| 27 | مقاومت به آفات | شپشک، کرم ریشه، لارو پروانه |
| 28 | مقاومت به بیماری | نسبتا حساس به قارچهای ریشه در خشکی و کمبود رطوبت |
| 29 | کاربرد در محوطهسازی | باغهای گرمسیری لوکس، حاشیه مسیرها، کاشت گروهی چندتنه |
| 30 | کاربرد در کشاورزی | تولید میوه آسای (پرارزش غذایی) |
| 31 | کاربرد در فضای داخلی | فقط در گلخانه گرمسیری یا اتاق کاشت با رطوبت بالا |
| 32 | فاصله کاشت | 2.5 تا 4 متر |
| 33 | نیاز به هرس | حذف برگهای پیر و گلآذینهای خشک |
| 34 | طول عمر | بالا؛ بیش از 40 سال |
| 35 | ویژگیهای شاخص | چندتنه بودن، ظاهر بسیار گرمسیری، میوههای بنفش آنتیاکسیدانی |
| 36 | نکات طراحی | بهترین جلوه در کنار آب، آبنما، استخر و فضاهای مرطوب |
| 37 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | فقط جنوب بسیار گرم و مرطوب: چابهار، سواحل مکران، بخشهایی از قشم و هرمز. |
| در کیش و بوشهر فقط با مراقبت شدید. | در سایر مناطق فقط گلخانه گرمسیری قابل نگهداری است. | |







