ماگنولیای سفید
درخت فردوسی با نام علمی Erythrina crista-galli یکی از خیرهکنندهترین گیاهان گلدار گرمسیری-معتدل است. جلوه اصلی این درختچه، گلآذینهای بلند و مجلل آن است که از گلهای قرمز-زرشکی مخملی و به شکل منحصربهفرد “تاج خروس” تشکیل شدهاند. این گلها که گاه تا نیم متر طول دارند، از اواخر بهار تا پاییز، طیفهای نارنجی و قرمز آتشین را به نمایش میگذارند و یکی از بهترین جاذبهها برای مرغمگسخوارها و پروانهها محسوب میشوند. با وجود خزانپذیری در زمستان، این گیاه در فصل رشد با شکوفههای پرشمار خود، تبدیل به یک مجسمه زنده و نقطه کانونی غیرقابل انکار در هر باغی میشود.
کاربرد در باغسازی و ملاحظات کشت در ایران
این گیاه به عنوان یک نماد اگزوتیک و پرطرفدار در باغهای اروپایی شناخته میشود و در ایران نیز میتواند در مناطق با زمستانهای ملایم (مانند حاشیه دریای خزر) یا با اندکی محافظت زمستانی (در تهران، اصفهان و شیراز) کشت شود. Erythrina crista-galli نیازمند مکانی کاملاً آفتابی و خاکی غنی با زهکشی عالی است، زیرا به غرقابی حساسیت شدیدی دارد. بهترین روش برای بهرهمندی از زیبایی آن در مناطق سردتر، کاشت در گلدانهای بزرگ است تا در زمستان به محیط محافظتشده منتقل شود. در طراحی منظر، این درختچه برای ایجاد کنتراست رنگی قوی در کنار گیاهان با برگهای نقرهای یا سبز تیره و نیز برای جلب توجه در مرکز دید یک فضای سبز، انتخابی ایدهآل و دراماتیک است.
| ردیف | مشخصه | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Erythrina crista-galli L. |
| 2 | نام رایج | درخت فردوسی |
| 3 | خانواده | Fabaceae (بقولات) |
| 4 | خاستگاه | آمریکای جنوبی (برزیل، آرژانتین، اروگوئه) |
| 5 | فرم رشد | درختچه بزرگ یا درخت کوچک چندساله، با شاخههای خاردار و اغلب پیچخورده. |
| 6 | ارتفاع نهایی | ۴–۸ متر (در زیستگاه بومی تا ۱۰ متر) |
| 7 | گستردگی تاج | ۳–۶ متر |
| 8 | سرعت رشد | سریع در فصل رشد (بهار و تابستان) |
| 9 | نوع برگ | سهبرگچه، برگچهها بیضیکشیده، به رنگ سبز متوسط، گاهی با رگبرگهای روشن. |
| 10 | ریزش برگ | خزانپذیر کامل در زمستان (در مناطق سردتر) |
| 11 | رنگ پاییزی | زرد ملایم (زیبایی اصلی در گلها است، نه برگهای پاییزی) |
| 12 | گلدهی | طولانی و چشمگیر: از اواخر بهار تا اوایل پاییز (خرداد تا مهر)، با اوج در تابستان. |
| 13 | رنگ گل | قرمز زرشکی عمیق، مخملی. گلآذین خوشهای بلند (تا ۵۰ سانتیمتر). |
| 14 | نیاز نوری | آفتاب کامل (حداقل ۶–۸ ساعت نور مستقیم برای گلدهی انبوه ضروری است) |
| 15 | نیاز آبی | متوسط. خاک باید همواره مرطوب ولی نه غرقابی باشد، بهویژه در دوره گلدهی. |
| 16 | مقاومت سرمایی | متوسط. تا حدود -۵ تا -۸ درجه سانتیگراد را برای مدت کوتاه تحمل میکند. شاخهها در سرمای شدید از بین رفته و گیاه ممکن است از ریشه دوباره سبز شود. |
| 17 | مقاومت گرمایی | خوب (تا ۴۰ درجه سانتیگراد) |
| 18 | نوع خاک | خاک غنی، حاصلخیز، با زهکشی عالی (خاکهای سنگین و رسی را تحمل نمیکند). |
| 19 | pH خاک | ۶٫۰–۷٫۵ (اسیدی ضعیف تا خنثی) |
| 20 | مقاومت خشکی | متوسط (تحمل خشکی موقت دارد اما به کیفیت گلدهی آسیب شدید میزند). |
| 21 | تحمل شوری | کم (برای کاشت ساحلی مناسب نیست). |
| 22 | مقاومت آلودگی هوا | متوسط |
| 23 | آفات و بیماریها | شته (بهویژه روی جوانههای گل)، کنه تارعنکبوتی در هوای خشک، بیماری قارچی زنگ. |
| 24 | طول عمر | ۳۰–۵۰ سال (در شرایط ایدهآل) |
| 25 | نیاز به هرس | ضروری. هرس سنگین اواخر زمستان/اوایل بهار برای تشویق گلدهی روی شاخههای جدید. |
| 26 | کاربرد در طراحی | نقطه کانونی (Focal Point) در باغ، کاشت در جزیره مرکزی بلوارها، پاسیوهای آفتابگیر، کنار استخر (به شرط عدم غرقابی)، گیاه گلدانی بزرگ برای تراس. |
| 27 | فاصله کاشت | ۴–۵ متر از سایر درختان یا سازهها |
| 28 | امکان کاشت گلدانی | بسیار مناسب. برای کنترل رشد و محافظت در زمستان در مناطق سرد. گلدان باید بزرگ و عمیق باشد. |
| 29 | نیاز به مراقبت | متوسط (آبیاری منظم در فصل رشد، کوددهی، هرس سالانه و حفاظت زمستانه در مناطق سرد). |
| 30 | سازگاری اقلیمی ایران | مناطق ساحلی شمال (گیلان، مازندران)، مناطق معتدل مرکزی و غربی (شهرهایی با زمستانهای ملایم مانند تهران، اصفهان، شیراز با حفاظت زمستانه)، نواحی گرم جنوبی (با آبیاری کافی). |
| 31 | مقاومت باد | متوسط (شاخهها نسبتاً شکننده هستند، بهتر است در مکانهای محفوظ کاشته شود). |
| 32 | مقاومت سایه | بسیار ضعیف. در سایه رشد علفی کرده و اصلاً گل نمیدهد. |
| 33 | حساسیت به غرقابی | بسیار بالا. پوسیدگی رایه در خاکهای سنگین و زهکشضعیف شایع است. |
| 34 | ویژگی خاص | گلهای مخملی قرمز به شکل پنجه مرغ یا تاج خروس. گلهای آن شهد بسیار زیادی تولید کرده و جاذبه اصلی برای مرغمگسخوار و پروانهها هستند. |
| 35 | بهترین زمان کاشت | بهار (پس از رفع خطر سرماهای دیررس بهاره). |
| 36 | نکته مهم طراحی | همه چیز درباره گلهاست. این گیاه را باید جایی کاشت که گلهای خیرهکننده آن بهراحتی دیده شود و در زمستان که بدون برگ و خشک است، از دید پنهان باشد. |
| 37 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | باغهای خصوصی و پارکهای شهری در مناطق معتدل شمال و شمال غرب، حاشیه استخرهای باغهای ایرانی، محوطه ویلاهای ساحلی شمال، به عنوان گیاه گلدانی مجلل در بالکنهای آفتابگیر سراسر کشور. |
