مگنولیای بنفش
فرشته بهار
ماگنولیای بنفش با نام علمی Magnolia × soulangeana، معروف به «ماگنولیای سولانژینا» یا «ماگنولیای فنجانی»، یکی از خیرهکنندهترین درختچههای گلدار بهاری است که شکوه خود را پیش از هر نشانه دیگری از بهار به نمایش میگذارد. این گیاه با گلهای بزرگ، ظریف و جاممانندش که مستقیم بر شاخههای برهنه میرویند، صحنهای تماشایی و تقریباً رویایی خلق میکند. رنگآمیزی گلها که از سفید یخی تا صورتی پررنگ و ارغوانی مخملی در نوسان است، بسته به رقم، تنوع بصری شگفتانگیزی ارائه میدهد. عطر ملایم و شیرین گلها نیز بر جذابیت این درختچه میافزاید.
ملاحظات کشت موفق در ایران
برای لذت بردن از این نمایش باشکوه در ایران، باید نیازهای خاص گیاه را به دقت تأمین کرد. ماگنولیا به خاکی اسیدی یا خنثی، غنی و با زهکشی عالی نیاز دارد که در بسیاری از مناطق ایران نیاز به اصلاح دارد. همچنین، محل کاشت باید در برابر بادهای سرد و یخبندانهای دیررس بهاره محافظت شود، زیرا این عوامل میتوانند جوانههای حساس گل را نابود کنند. آبیاری منظم در تابستانهای گرم نیز ضروری است. با این وجود، در شهرهایی مانند تهران، اصفهان یا شیراز که شرایط نسبتاً معتدل دارند، با اندکی توجه بیشتر، میتوان این گلهای بهشتی را در باغ خود پرورش داد و هر بهار میزبان جلوهای بینظیر از زیبایی بود.
| ردیف | مشخصه | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Magnolia × soulangeana Soul.-Bod. |
| 2 | نام رایج | ماگنولیای سولانژینا، مگنولیای صورتی، Saucer Magnolia، Tulip Tree |
| 3 | خانواده | Magnoliaceae (ماگنولیاسانان) |
| 4 | خاستگاه | دورگهای باغی (حاصل از M. denudata × M. liliiflora)، خاستگاه والدین در چین |
| 5 | فرم رشد | درختچه بزرگ یا درخت کوچک چندساله، با تاج گسترده، گرد و باز. اغلب چند تنه. |
| 6 | ارتفاع نهایی | ۴–۸ متر (معمولاً ۵-۶ متر) |
| 7 | گستردگی تاج | ۴–۸ متر |
| 8 | سرعت رشد | متوسط |
| 9 | نوع برگ | برگ ساده، بزرگ (۱۵-۲۰ سانتیمتر)، بیضوی تا تخممرغی، سبز متوسط، با سطح زیرین کرکدار. |
| 10 | ریزش برگ | خزانپذیر |
| 11 | رنگ پاییزی | زرد-قهوهای کمرنگ (زیبایی اصلی در گلهاست) |
| 12 | گلدهی | اوایل تا اواسط بهار (فروردین-اردیبهشت)، قبل از ظهور برگها. |
| 13 | رنگ گل | متنوع: از سفید خالص تا صورتی عمیق و ارغوانی، اغلب با تهرنگ یا رگههای متفاوت. گلهای بزرگ (۱۵-۲۵ سانتیمتر)، فنجانی تا جامی شکل. |
| 14 | نیاز نوری | آفتاب کامل تا نیمهسایه (برای گلدهی انبوه، آفتاب کامل ترجیح دارد). |
| 15 | نیاز آبی | متوسط. خاک باید مرطوب ولی با زهکشی عالی باشد. به خشکی و همچنین غرقابی حساس است. |
| 16 | مقاومت سرمایی | خوب. تا -۲۰ درجه سانتیگراد. خطر اصلی: سرمای دیررس بهاره که میتواند جوانههای گل یا گلهای باز شده را نابود کند. |
| 17 | مقاومت گرمایی | متوسط (به خشکی هوا و گرمای شدید تابستان حساس است) |
| 18 | نوع خاک | خاک غنی، حاصلخیز، اسیدی تا خنثی با زهکشی عالی و مقدار زیادی مواد آلی. خاکهای سنگین رسی و آهکی را تحمل نمیکند. |
| 19 | pH خاک | ۵٫۰–۷٫۰ (اسیدی تا خنثی) – در خاکهای قلیایی دچار کلروز (زردی برگ) میشود. |
| 20 | مقاومت خشکی | ضعیف |
| 21 | تحمل شوری | ضعیف |
| 22 | مقاومت آلودگی هوا | متوسط |
| 23 | آفات و بیماریها | نسبتاً کم. شته، کنه تارعنکبوتی (در هوای خشک)، بیماری لکهبرگی قارچی، پوسیدگی ریشه در خاکهای سنگین. |
| 24 | طول عمر | طولانی (۸۰–۱۲۰ سال) |
| 25 | نیاز به هرس | بسیار کم. هرس فقط باید به حذف شاخههای مرده، بیمار یا متقاطع پس از گلدهی محدود شود. هرس سنگین باعث کاهش گلدهی میشود. |
| 26 | کاربرد در طراحی | تکدرختچه نمونه (Focal Point) چشمگیر در باغ، کاشت در ورودی خانه یا محوطههای ویژه، کاشت گروهی برای نمایش بهاری، پارکهای شهری و باغهای عمومی در مناطق معتدل. |
| 27 | فاصله کاشت | ۴–۶ متر |
| 28 | امکان کاشت گلدانی | بسیار مناسب. برای تراس، بالکن و patio ایدهآل است (با گلدان بزرگ و عمیق). |
| 29 | نیاز به مراقبت | متوسط به بالا. نیاز به خاک آمادهشده عالی، آبیاری منظم در فصل رشد، مالچپاشی و محافظت از بادهای سرد بهاره. |
| 30 | سازگاری اقلیمی ایران | مناطق معتدل با زمستانهای سرد و بهارهای ملایم: تهران، کرج، اصفهان، شیراز، ارومیه، تبریز، مشهد، همدان. در مناطق گرم جنوبی و سردسیر شدید با مشکل مواجه میشود. |
| 31 | مقاومت باد | متوسط (شکوفههای بزرگ در معرض بادهای شدید بهاره آسیب میبینند) |
| 32 | مقاومت سایه | متوسط (در سایه گلدهی کاهش مییابد) |
| 33 | حساسیت به غرقابی | بسیار بالا |
| 34 | ویژگی خاص | ۱. گلدهی خیرهکننده بهاری: گلهای بزرگ و معطر آن قبل از برگها، صحنهای دراماتیک و نماد بیداری طبیعت ایجاد میکنند. ۲. حساسیت به سرما: جوانههای گل در زمستان شکل میگیرند و به راحتی با سرمای دیررس بهاره آسیب میبینند. ۳. تنوع رنگ: ارقام مختلف آن رنگهای متنوعی از سفید تا ارغوانی تیره ارائه میدهند. |
| 35 | بهترین زمان کاشت | پاییز (مهم) تا ریشه قبل از بهار فعال شود. |
| 36 | نکته مهم طراحی | شاهکار بهاری. تمام طراحی باید حول محور نمایش گلهای آن در بهار باشد. محل کاشت باید در برابر بادهای سرد بهاره محافظت شده و در معرض دید باشد. گیاهی برای علاقهمندان و باغهای ویژه. |
| 37 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | باغهای خصوصی و ویلاها در شهرهای معتدل، ورودی هتلها و رستورانهای لوکس، پارکهای موضوعی و باغهای رز، گلدانهای مجلل در تراسهای سرپوشیده. |
