تاکسوس لوله ای
Cephalotaxus harringtonia بهعنوان درختچهای همیشهسبز، مقاوم و بسیار تطبیقپذیر معرفی میشود که اصالت آن به ژاپن، کره و چین بازمیگردد. این گونه دارای برگهای سوزنی پهن و چرمی است که بهصورت منظم روی شاخهها قرار میگیرند و ظاهر آن را به سرخدارهای کلاسیک نزدیک میکنند. رنگ سبز تیره و براق شاخساره، همراه با رشد کند و ساختار متراکم، به این گیاه جلوهای آرام و باوقار میبخشد. Cephalotaxus harringtonia بهخوبی سایه را تحمل میکند و حتی در مکانهایی که بسیاری از مخروطیان رشد مطلوبی ندارند، بهراحتی قابل استفاده است.
سازگاری و کاربرد در معماری منظر
منابع فرانسوی تأکید میکنند که این گونه در خاکهای عمیق، مرطوب اما با زهکشی مناسب بهترین رشد را دارد و نسبت به سرمای شدید نیز مقاومت بالایی نشان میدهد. به دلیل رشد آهسته و فرم انبوه، Cephalotaxus harringtonia در طراحی منظر برای کاشت زیرسایه، باغهای جنگلی، مرزبندیهای سبز، فضای اطراف ساختمانها و حتی به صورت هرسشده در سبکهای رسمی بسیار کاربرد دارد. تحمل سایه، نیاز اندک به نگهداری و پایداری بالا در شرایط مختلف اقلیمی باعث شده این گونه به انتخابی مطمئن و ارزشمند برای فضاهای عمومی و باغهای خصوصی تبدیل شود.
درختچهای همیشهسبز، مقاوم، سایهپسند و بادوام که یکی از بهترین انتخابها برای طراحی فضاهای سایه، کاشت گروهی، پرچین میانقد و فضاهای رسمی است. بهدلیل تحمل سایه، بافت برگ سوزنی نرم و رنگ سبز تیره براق، در محوطهسازی حرفهای یک گونه ارزشمند محسوب میشود.
جدول مشخصات فنی و طراحی (۳۶ ردیفی)
| ردیف | عنوان | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Cephalotaxus harringtonia |
| 2 | نام فارسی | سرخدار ژاپنی |
| 3 | نام انگلیسی | Japanese Plum Yew |
| 4 | خانواده | Cephalotaxaceae |
| 5 | فرم گیاه | درختچهای–درختی کوچک، همیشهسبز |
| 6 | ارتفاع نهایی | 2 تا 5 متر (بر اساس واریته تا 8 متر) |
| 7 | گستردگی تاج | 2 تا 4 متر |
| 8 | سرعت رشد | آهسته تا متوسط |
| 9 | نوع برگ | سوزنی نرم، منظم، سبز تیره؛ 5–10 سانتیمتر |
| 10 | رنگ برگ | سبز تیره براق، چهار فصل پایدار |
| 11 | پوست تنه | قهوهای مایل به خاکستری، بافت نرم و کمشیار |
| 12 | سیستم ریشه | عمیق و گسترده؛ تثبیت بالا |
| 13 | گلدهی | کماهمیت؛ گلها کوچک و غیرتزئینی |
| 14 | میوه | شفتمانند، سبز تا ارغوانی، شبیه زیتون کوچک |
| 15 | دوره برگدهی | همیشهسبز |
| 16 | نیاز نوری | نیمسایه تا سایه کامل؛ در آفتاب مستقیم رشد کندتر |
| 17 | نیاز آبی | متوسط؛ در رطوبت یکنواخت بهترین عملکرد را دارد |
| 18 | نوع خاک | لومی، مرطوب، غنی؛ زهکشی خوب ضروری است |
| 19 | pH مناسب | 6 تا 7.5 |
| 20 | تحمل گرما | متوسط؛ در سایه گرما را بهتر تحمل میکند |
| 21 | تحمل سرما | عالی؛ تا حدود 15- درجه سانتیگراد |
| 22 | تحمل خشکی | متوسط (بهشرط استقرار کامل) |
| 23 | تحمل آلودگی | خوب |
| 24 | حساسیتها | حساس به خاکهای خیلی آهکی و کلره |
| 25 | هرس | قابلهرس برای پرچین و اصلاح فرم |
| 26 | تکثیر | قلمه نیمهچوبی / بذر (جوانهزنی کند) |
| 27 | فاصله کاشت | برای پرچین: 0.8–1 متر / کاشت تکی: 2–3 متر |
| 28 | نیاز تغذیه | متوسط؛ کوددهی سالانه کفایت میکند |
| 29 | آفات و بیماریها | بسیار مقاوم؛ گاهی قارچ در خاک سنگین |
| 30 | کاربرد زینتی | بافت منظم، رنگ تیره جذاب، مناسب طراحی رسمی |
| 31 | کاربرد در طراحی | پرچین، حاشیهکاری، تکی، گروهی، زمینهساز سایه |
| 32 | کاربرد در ویلا | عالی برای فضاهای کمنور، مسیرها و کناره ساختمان |
| 33 | کاربرد در معابر | نسبتاً مناسب؛ بهشرط سایه کافی |
| 34 | کاربرد در روفگاردن | مناسب در سمت سایه (وزن کاشت باید کنترل شود) |
| 35 | محدودیتها | رشد آهسته، نیاز به سایه، عدم تحمل pH خیلی بالا |
| 36 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | شمال ایران، تهران مناطق سایهدار، کردستان، کرمانشاه، ارومیه، شهرهای خنک کوهستانی |
| 37 | نکات ویژه طراحی | یکی از بهترین گونههای سوزنیبرگ برای فضاهای سایه، قابلجایگزینی با سرخدار (Taxus) اما مقاومتر و کمدردسرتر است. |
نکات حرفهای طراحی (ویژه معماران منظر)
-
در ترکیب با سرخدار، کاملیا، کلرفیتوم، فیکوس پاملا، کوهلریا، هیدرانژا و بوتههای سایهدوست جلوهای فوقالعاده ایجاد میکند.
-
فرم ستونی، تخممرغی و پَهن آن در واریتههای مختلف، دست طراح را باز میگذارد.
-
برای فضاهای رسمی (Formal)، مسیرها، ورودیها و باغچههای سایه بهترین انتخاب است.
-
در معماری منظر ویلا، برای پوشش سطح پایینِ سوزنیبرگِ غیرمزاحم بسیار مناسب است.
