کاج اسکاتلندی
کاج اسکاتلندی (Pinus sylvestris) که در خود اسکاتلند با نام Scots Pine شناخته میشود، یکی از نمادهای چشماندازهای مرتفع و بادخیز اسکاتلند است. در توصیف منابع اسکاتلندی، این درخت با تنهای سرخفام و تاجی باز که در نور غروب حالتی شعلهمانند پیدا میکند، روح جنگلهای بومی را زنده نگه میدارد. این گونه نهتنها به سرمای سخت، بادهای تند و خاکهای نسبتاً فقیر عادت دارد، بلکه در دل چشماندازهای کوهستانی، تپهزارها و زمینهای ماسهای نیز رشد قابل توجهی نشان میدهد.
نویسندگان طبیعتگرای اسکاتلندی از Scots Pine بهعنوان پناهگاه پرندگان جنگلی، زیستگاه گونههای کمیاب و ریشه اصلی اکوسیستمهای قدیمی کالدونین یاد میکنند. این درخت با ریشههای عمیق و مقاومت بالا، نقش مهمی در تثبیت خاک و احیای اراضی تخریبشده دارد. سایهروشن ملایم تاج آن و رایحه صمغی سوزنها، حسی از جنگلهای کهن شمال اروپا را تداعی میکند و به همین دلیل در طراحی منظر طبیعیگرا، پروژههای احیا و فضاهای وسیع پارکی انتخابی ارزشمند به شمار میآید.
| ردیف | مشخصات فنی | توضیحات کامل |
|---|---|---|
| 1 | نام علمی | Pinus sylvestris |
| 2 | خانواده | Pinaceae |
| 3 | نام فارسی | کاج اسکاتلندی، کاج جنگلی |
| 4 | نام انگلیسی | Scots Pine, Scotch Pine |
| 5 | خاستگاه | اروپا، اسکاتلند، روسیه، اروپای شمالی |
| 6 | فرم گیاه | درخت همیشهسبز با فرم مخروطی در جوانی و نامنظم در بلوغ |
| 7 | ارتفاع نهایی | 20 تا 35 متر |
| 8 | گستره تاج | 6 تا 8 متر |
| 9 | سرعت رشد | متوسط |
| 10 | فرم تاج | مخروطی تا گسترده؛ در سنین بالا نامتقارن و طبیعی |
| 11 | خصوصیت برگ | سوزنیها خاکستری ـ سبز، 4–7 سانتیمتر، دو عددی |
| 12 | بافت و رنگ تنه | تنه نارنجی-مسّی در قسمت بالایی؛ پوسته پوسته و خشن |
| 13 | گل | غیرنما؛ مخروطهای ماده و نر جدا ولی روی یک درخت |
| 14 | زمان تشکیل گلآذین | بهار |
| 15 | میوه / مخروط | 3–7 سانتیمتر، تخممرغی، در ابتدا سبز و سپس قهوهای |
| 16 | دوره خزان | همیشهسبز |
| 17 | نیاز نوری | آفتاب کامل |
| 18 | نیاز آبی | کم تا متوسط؛ یکی از مقاومترین کاجها |
| 19 | نوع خاک مناسب | خاکهای عمیق، شنی، سنگلاخی و با زهکشی خوب |
| 20 | pH مناسب | 5 تا 7.5 |
| 21 | مقاومت به شوری | متوسط |
| 22 | مقاومت به گرما و سرما | گرما: تا 38+ درجه / سرما: تا 40- درجه |
| 23 | نیاز به زهکشی | بالا؛ تحمل کم نسبت به خاکهای سنگین و غرقابی |
| 24 | فاصله کاشت | 5 تا 8 متر |
| 25 | عمق کاشت | طوقه همسطح خاک |
| 26 | نحوه تکثیر | بذر |
| 27 | دوره استقرار | 2 تا 3 سال |
| 28 | سیستم ریشه | ریشه عمیق و محوری، مناسب تثبیت شیب و خاکهای سبک |
| 29 | هرس | حداقلی؛ فقط حذف شاخههای خشک یا بیمار |
| 30 | آفات و بیماریها | سوسک پوستخوار، شتهٔ سوزنی، قارچ پوسیدگی ریشه |
| 31 | ویژگیهای زینتی | تنه نارنجی درخشان، فرم طبیعی جنگلی، مقاومت بسیار بالا |
| 32 | کاربرد در طراحی | پارکهای جنگلی، کمربند سبز، فضاهای طبیعی، کاشت در شیبها |
| 33 | مزایا | مقاومت عالی به باد، سرما و خاکهای فقیر؛ عمر طولانی |
| 34 | محدودیتها | مناسب نبودن برای اقلیمهای بسیار گرم و خشک جنوب ایران |
| 35 | توصیههای نگهداری | آبیاری عمیق در سالهای اول، خاک سبک، پیشگیری از آفات تنه |
| 36 | کاربرد اقلیمی پیشنهادی در ایران | تبریز، اردبیل، سنندج، همدان، مشهد، شهرکرد، لرستان، شمالشرق و مناطق سردسیر |
| 37 | یادداشت طراحی | برای فضاهایی با سبک طبیعی، جنگلی و کمدستکاری بهترین انتخاب است؛ در کنار بلوط و توس ترکیب فوقالعادهای ایجاد میکند. |
